به نقل از «فارس»

شرح جزء ۲۸ قرآن| فرمانروایی خدا و فرمانروایی انسان

تاریخ انتشار: ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۱۸۷۰۱۹۰

خبرگزاری فارس- گروه قرآن و فعالیت‌های دینی: در ادامه انتشار شرح آیات منتخب قرآن و در بیست‌وهشتمین روز از ماه مبارک رمضان شرح و تفسیر آیات منتخب جزء‌ ۲۸ قرآن کریم بر اساس تفسیر نور به همراه توضیحات حجت‌الاسلام محسن قرائتی تقدیم می‌شود.

آیه ۱۸ سوره مبارکه حشر

«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِما تَعْمَلُونَ» اى کسانى که ایمان آورده‌‏اید! از خداوند پروا کنید و هر کس به آن چه براى فرداى (قیامت) خود فرستاده است، بنگرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

باز هم از خدا پروا کنید که خداوند به آنچه انجام مى‏‌دهید، به خوبى آگاه است.

شرح آیه ۱۸ سوره مبارکه حشر توسط حجت‌الاسلام قرائتی

فرمان به تقوا و تکرار آن در یک آیه

فرمان تقوا در این آیه تکرار و تأکید شده است که علاوه بر تأکید، مى‌‏تواند معانى متعدّدى داشته باشد، از جمله: ۱. تقواى اول مربوط به اصل کار و تقواى دوم مربوط به کیفیت آن باشد. ۲. تقواى اول مربوط به انجام کار خیر و تقواى دوم مربوط به ترک محرمات باشد. ۳. و شاید تقواى اول مربوط به توبه از گذشته و تقواى دوم مربوط به ذخیره آینده باشد.

با شاد کردن مردم برای قیامت خود ذخیره کنید

در روایات مى‌‏خوانیم: با نیمى از یک دانه خرما، یا اگر ندارید با سخنان خوب، دل‏‌هایى را شاد کنید تا در قیامت که خداوند مى‌‏پرسد: من به تو چشم و گوش و ... دادم چه ذخیره‌‏اى فرستادى، شرمنده نباشید. زیرا در آن روز بعضى به هر سو مى‌‏نگرند، ولى ذخیره‌‏اى که وسیله نجاتشان باشد از پیش نفرستاده‏‌اند.[۱]

پیام‏هایی از آیه ۱۸ سوره مبارکه حشر

۱- ایمان، زمینه تقوا و شرط ثمر بخشى ایمان، داشتن تقوا است. «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا»
۲- به امید کار خیر وارثان نباشیم، هرکس به فکر قیامت خود باشد. «وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ»
۳- در آنچه به عنوان عمل صالح ذخیره مى‌‏کنیم، دقّت کنیم. «وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ»
۴- محاسبه نفس لازم است. «وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ» (اگر امروز دقّت نکنیم، دقّت فردا سبب شرمندگى خواهد بود. «یوْمَ ینْظُرُ الْمَرْءُ ما قَدَّمَتْ یداهُ وَ یقُولُ الْکافِرُ یا لَیتَنِی کُنْتُ تُراباً»[۲]
۵- قیامت، نزدیک است. «لِغَدٍ» (چنانکه در جاى دیگر نیز مى‌‏فرماید: «إِنَّهُمْ یرَوْنَهُ بَعِیداً وَ نَراهُ قَرِیباً»[۳]
۶- آینده‏‌نگرى و عاقبت‌‏اندیشى، لازمه‏ ایمان است. «ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ»
۷- تقوا، زمینه محاسبه نفس و محاسبه نفس، سبب رشد و تقویت تقوا است. («وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ» میان دو «اتَّقُوا اللَّهَ» قرار گرفته است).
۸- هیچ کس در هیچ مرحله‌‏اى خود را ایمن نداند. «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ ... وَ اتَّقُوا اللَّهَ‏»
۹- ایمان به خبیر بودن خداوند، عامل تقوا است. «وَ اتَّقُوا اللَّهَ ... إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ»

آیات ۱۹ و ۲۰ سوره مبارکه حشر

«وَ لا تَکُونُوا کَالَّذِینَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْساهُمْ أَنْفُسَهُمْ أُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُونَ * لا یسْتَوِی أَصْحابُ النَّارِ وَ أَصْحابُ الْجَنَّةِ أَصْحابُ الْجَنَّةِ هُمُ الْفائِزُونَ» همچون کسانى نباشید که خدا را فراموش کردند، پس خدا نیز آنان را به خود فراموشى گرفتار کرد. آنان همان فاسقانند. اهل آتش و اهل بهشت یکسان نیستند، اهل بهشت همان رستگارانند.

شرح آیات ۱۹ و ۲۰ سوره مبارکه حشر توسط حجت‌الاسلام قرائتی

کسانی‌که خدا را فراموش کرده‌اند منافق‌اند

مصداق روشن کسانى که خداوند را فراموش کردند، منافقانند. در آیه ۶۷ سوره توبه درباره منافقان مى‌‏خوانیم: «نَسُوا اللَّهَ فَنَسِیهُمْ» البتّه خداوند فراموشکار نیست، بلکه لطف خود را از آنان باز مى‌‏دارد. «وَ ما کانَ رَبُّکَ نَسِیا»[۴]

غفلت، خطرناک‏ترین آفت انسان است. قرآن مى‌‏فرماید: گروهى از مردم، از چهارپایان بدترند، زیرا غافلند، «أُولئِکَ کَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِکَ هُمُ الْغافِلُونَ»[۵]

غفلت عاملی برای سقوط انسان

بنابراین غفلت از خدا «نَسُوا اللَّهَ»[۶]، غفلت از قیامت «نَسُوا یوْمَ الْحِسابِ»[۷] و غفلت از آیات الهى، «أَتَتْکَ آیاتُنا فَنَسِیتَها»[۸] باعث سقوط انسان به مرحله‌‏اى پست‏‌تر از حیوانیت مى‌‏شود. کسى که خدا را فراموش مى‏‌کند، قهراً فردى بى‏‌راهه، بى‏‌رهبر، بى‏‌هدف و بى‌‏قانون، غرق در شهوات مى‌‏شود و تمام هدف‏‌ها و عملکردش سلیقه‏‌اى و مطابق تمایلات و هوس‏‌هاى خودش مى‌‏شود و این بزرگ‏ترین خطر براى انسان است.

کسى‏‌که لطف او را فراموش کند، مأیوس شده و به بن بست مى‌‏رسد.
کسى‏‌که عفو او را فراموش کند، خود را قابل اصلاح نمى‌‏بیند و دست به هر کارى مى‏‌زند.
کسى‏‌که رهبران الهى را فراموش کند، دنبال هر طاغوتى مى‌‏رود و فاسد مى‏‌شود.
کسى‏‌که قانونِ او را فراموش کند، هر روز به سراغ صدایى مى‌‏رود و سر در گم مى‌‏شود.
کسى‏‌که راه او را فراموش کند، در میان صدها راه دیگر گیج شده و به بى‌‏راهه مى‌‏رود.
کسى‏‌که اولیاى او را فراموش کند، دوستان ناباب او را به بازى مى‏‌گیرند.
کسى که نعمت‏‌هاى خدا را فراموش کند، متملّق دیگران مى‏‌شود.
کسى که خدا را فراموش کند، قهراً اهداف حکیمانه او در مورد آفرینش انسان را فراموش خواهد کرد و هرکه هدف خلقتش را فراموش کند، عمر، سرمایه و استعدادش را هدر مى‏‌دهد.

انسان فطرتاً خداشناس است و فراموشى، عارض بر او مى‏‌شود. کلمه «نسیان» در موردى است که قبلًا علم و توجه باشد.

پیام‏‌هایی از آیات ۱۹ و ۲۰ سوره مبارکه حشر

۱- مؤمنان، در معرض غفلت از یاد خدا هستند و نیاز به هشدار دارند. «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ ... وَ لا تَکُونُوا کَالَّذِینَ نَسُوا اللَّهَ‏»
۲- گام اول سقوط، از خود انسان است، خودفراموشى کیفر الهى است. «نَسُوا اللَّهَ فَأَنْساهُمْ»
۳- کیفر الهى متناسب با عمل است. «نَسُوا اللَّهَ فَأَنْساهُمْ أَنْفُسَهُمْ»
۴- گناه و انحراف، ثمره غفلت از یاد خداست. «نَسُوا اللَّهَ فَأَنْساهُمْ أَنْفُسَهُمْ أُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُونَ»

آیه ۲۱ سوره مبارکه حشر

«لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلى‏ جَبَلٍ لَرَأَیتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْیةِ اللَّهِ وَ تِلْکَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یتَفَکَّرُونَ» اگر این قرآن را بر کوهى نازل کرده بودیم، بى شک آن کوه را از خشیت خداوند، خاشع و فرو پاشیده مى‏‌دیدى. ما این مثال‏‌ها را براى مردم مى‏‌زنیم، شاید بی‌اندیشند.

تربیت در قرآن

 

۱- یکى از شیوه‏‌هاى تربیت، توبیخ غیر مستقیم است. «لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ ... تِلْکَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها...»
۲- قرآن، کتاب الهى، کمبودى ندارد، مردم قابلیت لازم را ندارند. «لَوْ أَنْزَلْنا هذَا...»
۳- استفاده از تمثیل در بیان حقایق معنوى، شیوه‌‏اى قرآنى است. «لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلى‏ جَبَلٍ...»
۴- چگونه است که کوه با آن صلابت، در برابر عظمت قرآن خاشع است، امّا قلب برخى انسان‏‌ها، از سنگ سخت‏تر؟ «لَوْ أَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ عَلى‏ جَبَلٍ لَرَأَیتَهُ خاشِعاً...»
۵- هستى، شعور دارد. اگر قرآن بر کوه نازل مى‏‌شد، خشوع و خشیت از آن ظاهر مى‏‌گشت. «لَرَأَیتَهُ خاشِعاً مُتَصَدِّعاً مِنْ خَشْیةِ اللَّهِ»
۶- امثال و تمثیلات قرآنى، نیاز به تدبّر و تفکّر دارد و گرنه به درستى درک نمى‏‌شود. «تِلْکَ الْأَمْثالُ نَضْرِبُها لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یتَفَکَّرُونَ»

آیه ۲۲ سوره مبارکه حشر

«هُوَ اللَّهُ الَّذِی لا إِلهَ إِلَّا هُوَ عالِمُ الْغَیبِ وَ الشَّهادَةِ هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحِیمُ» او خدایى است که معبودى جز او نیست، به غیب و شهود آگاه است. او مهربان و بخشنده است.

شرح آیات ۲۱ و ۲۲ سوره مبارکه حشر توسط حجت‌الاسلام قرائتی

سفارش به تلاوت آیات پایانی سوره حشر در روایات

در روایات، براى تلاوت آیات آخر سوره حشر، سفارش بسیار شده و برکات گوناگونى براى آن بیان گردیده که از جمله آن، بخشیده شدن گناهان و رسیدن به مرز مقام شهید است.

احتمال مى‏‌رود که انسان در میان اسمایى که در این آیات (۲۲- ۲۴) آمده است، به اسم اعظم دست پیدا کند، زیرا در این آیات، حدود پانزده و یا با عنایتى، هجده صفت از صفات الهى آمده است که هر کدام نشانگر کمالات بى‌انتهاى اوست. معبود واقعى، وجودى است که علم و رحمت و قداست و عزّت و قدرت و عظمت و احاطه کامل را داشته باشد و چون این صفات مخصوص خداوند است، پس معبودى جز او نیست.

در قرآن هر کجا غیب و شهود کنار هم آمده، ابتدا غیب آمده و سپس شهود و این اشاره است یا به اهمیت آن یا به کثرت موارد آن. امام صادق علیه السلام فرمود: «الغیب ما لم یکن و الشهادة ما قد کان»[۹] غیب آن است که واقع نشده و شهود آن است که وجود یافته است.

پیام‌‏هایی از آیه ۲۲ سوره مبارکه حشر

۱- یکتایى و یگانگى، اولین و مهم‌‏ترین اصل در صفات الهى است. «هُوَ اللَّهُ الَّذِی لا إِلهَ إِلَّا هُوَ»
۲- او که همه به دنبال اویند، خداست. «هُوَ اللَّهُ»
۳- علم خداوند به غیب و شهود یکسان است. «عالِمُ الْغَیبِ وَ الشَّهادَةِ»
۴- با اینکه خداوند همه چیز را مى‏‌داند، «عالِمُ الْغَیبِ وَ الشَّهادَةِ» ولى با رحمت با بندگان برخورد مى‏‌کند. اگر علم او بیم‌‏آور است، رحمت او امیدبخش است و در تربیت، انسان باید بین بیم و امید باشد. «الرَّحْمنُ الرَّحِیمُ»
۵- هر موجودى جز خداى یکتا، فاقد علم و رحمت گسترده است. «هُوَ ... عالِمُ الْغَیبِ ... هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحِیمُ‏»

آیه ۲۳ سوره مبارکه حشر

«هُوَ اللَّهُ الَّذِی لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِکُ الْقُدُّوسُ السَّلامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَیمِنُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ الْمُتَکَبِّرُ سُبْحانَ اللَّهِ عَمَّا یشْرِکُونَ» اوست خداى یکتا که معبودى جز او نیست، فرمانروا، منزّه از هر عیب، سلامت‏‌بخش، ایمنى بخش، مسلّط بر همه چیز، قدرتمندِ شکست‏‌ناپذیر، صاحب جبروت و کبریایى. منزّه است از هر چه براى او شریک قرار مى‏‌دهند.

لغات مهم آیه

«ملک» به معناى مالک امور مردم و اختیاردار حکومت آنان است. «قدوس» به معناى پاک و منزّه از هر عیب و نقص، «مهیمن» به معناى صاحب سلطه و سیطره و مراقبت است.

«جبار» به دو معناى قادر بر جبر و جبران‌کننده آمده است. «سلام» یعنى کسى که با سلام و عافیت برخورد مى‏‌کند، نه با جنگ و ستیز و یا شرّ و ضرر. «مؤمن» نیز یعنى کسى که به تو امنیت مى‏‌دهد و تو را در امان خود حفظ مى‏‌کند.[۱۰]

فرمانروایی خدا و فرمانروایی بشر

حاکمان بشرى سر تا پا عجز و نیاز و محدودیت و نقص هستند و مردم از آنان در امان نیستند. امّا خداوند متعال، فرمانروایى است که هم قداست دارد و از هر عیب و نقصى به دور است، هم ایمنى بخش است، هم بر همه چیز سیطره و نفوذ دارد، داراى قدرتى نفوذناپذیر است، جبران کننده است و عظمت و کبریایى دارد.

پیام‌‏هایی از آیه ۲۳ سوره مبارکه حشر

۱- یکتا معبود هستى، کسى است که فرمانروایى مطلق دارد. «هُوَ اللَّهُ الَّذِی لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِکُ»
۲- فرمانروایى خداوند، از هر گونه ظلم و کاستى به دور است و مملوّ از قداست مى‏باشد. «الْقُدُّوسُ السَّلامُ»
۳- خداوند هیچ گونه ضررى به خلق خود نمى‌‏زند. «السَّلامُ»
۴- خداوند، احاطه کامل بر هستى دارد. «الْمُهَیمِنُ»
۵- پندارهاى مشرکان درباره‏ خداوند، نادرست است. «سُبْحانَ اللَّهِ عَمَّا یشْرِکُونَ»

آیه ۲۴ سوره مبارکه حشر

«هُوَ اللَّهُ الْخالِقُ الْبارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْأَسْماءُ الْحُسْنى‏ یسَبِّحُ لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ» اوست خداوندِ آفریننده، پدیدآورنده و صورت بخش، بهترین نام‏‌ها و صفات براى اوست. آنچه در آسمان‏‌ها و زمین است، تسبیح‌‏گوى اویند و اوست تواناى بى‏‌همتا و با حکمت.

شرح آیات ۲۳ و ۲۴ سوره مبارکه حشر توسط حجت‌الاسلام قرائتی

سوره‌ای که آغاز و پایانش با تسبیح خداوند است

 «بارئ» به معناى پدید آورنده‌‏اى است که پدیده‏‌هایش از یکدیگر متمایز و متفاوت باشند.

این تنها سوره‌‏اى است که آغاز و پایانش با تسبیح الهى است. «سَبَّحَ لِلَّهِ ... یسَبِّحُ لَهُ ...» آیه اول آن سخن از عزّت و حکمت است و آیه آخر آن با عزیز حکیم پایان یافت.

پیام‌‏هایی از آیه ۲۴ سوره مبارکه حشر

۱- خداوند، آفریننده‌‏اى است که در آفرینش مخلوقاتش، از کسى یا جایى الگوبردارى نکرده است، بلکه خود، صورت بخش پدیده‌‏هاست. «الْخالِقُ الْبارِئُ الْمُصَوِّرُ»
۲- کسى که تمام کمالات را داراست، سزاوار تسبیح همه هستى است. «لَهُ الْأَسْماءُ الْحُسْنى‏ یسَبِّحُ لَهُ ...»
۳- تسبیح موجودات، نشانه نوعى علم و شعور در هستى است. «یسَبِّحُ لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ»
۴- تسبیح موجودات، تذکّرى به انسان‏‌هایى است که اهل تسبیح نیستند. «یسَبِّحُ لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ»
۵- قدرت خداوند همراه با حکمت است نه ستم و تجاوز. «هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ»

پی‌نوشت‌ها

[۱] . تفسیر نورالثقلین
[۲] . نبأ، ۴۰
[۳] . معارج، ۶
[۴] . مریم، ۶۴
[۵] . اعراف، ۱۷۹
[۶] . توبه، ۶۷
[۷] . ص، ۲۶
[۸] . طه، ۱۲۶
[۹] . تفسیر راهنما؛ معانى الاخبار، ص ۱۴۶
[۱۰] . تفسیر المیزان

انتهای پیام/

منبع: فارس

کلیدواژه: قرآن تفسیر نفس آیات شرح جزء 28 قرآن تفسیر جزء 28 قرآن حجت الاسلام قرائتی محسن قرائتی تفسیر نور سوره مبارکه حشر ۱ خدا را فراموش او را فراموش هایی از آیه أ یه ا ال ف أ ن ساه م ذ ی لا إ له آم ن وا ات ن س وا الل ه خداوند شرح آیات ق وا الل ال غ یب أ ولئ ک

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۸۷۰۱۹۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

خودنمایی سیاه قلمهای بانوان کردستانی در گالری سوره سنندج

به گزارش خبرگزازای خبرآنلاین از سنندج، اسعد فرهادی رئیس حوزه هنری استان کردستان در گفتگویی خبری با تبریک فرارسیدن میلاد خجسته حضرت معصومه (س) و روز دختر گفت: نقش آفرینی و حضور دختران و زنان این سرزمین در طول دوران انقلاب اسلامی با سرلوحه قراردادن ویژگی های یک زن مسلمان ایرانی و کمک در توسعه کشور و استان بسیار چشمگیر بوده است.

وی ادامه داد: حضور بانوان در عرصه های مختلف علمی و دانشگاهی، فرهنگی و هنری، سیاسی و اقتصادی ، ورزشی و اجتماعی نشان از توجه جدی نظام اسلامی به جایگاه واقعی زن در جامعه اسلامی است.

فرهادی تصریح کرد: در بخش فرهنگ و هنر هم امروز بانوان هنرمند در رشته های مختلف هنری حضوری جدی و بسیار پر اهمیتی را دارند که خلق آثار شایان توجه هنری مؤید همین امر است.

فرهادی در ادامه به نمایشگاه سیاه قلم بانوان هنرجوی حوزه هنری اشاره کرد و گفت: این نمایشگاه حاصل یک سال فعالیت ۲۵ بانوی هنرجو است که زیر نظر مدرس دوره خانم فرنوش درخشانی از ساعت ۱۷ روز یکشنبه ۱۶ آذرماه ۱۴۰۳ به مدت یک هفته آثار خود را در معرض نمایش علاقه مندان قرار می دهند.

رئیس حوزه هنری استان کردستان ادامه داد: در این نمایشگاه که نخستین نمایشگاه تخصصی این هنر در استان محسوب می گردد ۴۶ اثر هنرجویان تا ۲۱ فروردین ماه ۱۴۰۳ همه روزه از ساعت ۱۶ تا ۲۰ آماده بازدید علاقه مندان است.

بانو فرنوش درخشانی مدرس کلاس های سیاه قلم حوزه هنری آنش آموخته مهندسی فناوری اطلاعات بیش از یک دهه است که به صورت تخصصی در زمینه طراحی و سیاقلم از مبتدی تا حرفه ای در آموزشگاه های هنری و مدارس سنندج مشغول به آموزش هستند که حاصل آن تربیت صدها هنرجوی توانمند در این زمینه است.

برگزاری چندین نمایشگاه انفرادی و گروهی و حضور در برنامه های مختلف هنری بخشی از موفقیت های این بانوی هنرمند محسوب می گردد.

کلاس های آموزشی این هنرمند همه روزه در محل حوزه هنری استان کردستان دائر است.

46

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1903044